Những ngày này, khi đang cùng các anh chị em Tạp chí Truyền thống và Phát triển thực hiện số chuyên đề nhân kỷ niệm 100 năm ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam 21/6/1925 – 21/6/2025, tôi bồi hồi nhớ lại kỷ niệm về những buổi học ở lớp bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí khóa II năm 2023, do Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí (Hội Nhà báo Việt Nam) phối hợp với Văn phòng đại diện Hội Nhà báo Việt Nam tại TP.HCM tổ chức. Mười ba buổi học, mười ba ngày tràn đầy cảm hứng, kiến thức và những bài học quý giá đã để lại trong tôi một dấu ấn sâu sắc, không chỉ về kỹ năng nghề nghiệp mà còn về tình yêu và trách nhiệm với nghề báo.
Còn nhớ những ngày đầu bước vào khóa học, tôi mang theo tâm trạng háo hức xen lẫn chút lo lắng. Là một người yêu thích viết lách nhưng chưa thực sự tự tin với vai trò một nhà báo, tôi tự hỏi liệu mình có thể đáp ứng được những yêu cầu khắt khe của nghề. Nhưng ngay từ buổi học đầu tiên, về kỹ năng khai thác thông tin trên internet, tôi đã bị cuốn hút bởi sự nhiệt huyết của giảng viên – một nhà báo kỳ cựu với hàng chục năm kinh nghiệm. Thầy dạy chúng tôi cách lướt qua đại dương thông tin số để tìm ra những viên ngọc quý, cách sử dụng công cụ tìm kiếm nâng cao và kiểm chứng nguồn tin để tránh những cái bẫy tin giả. Tôi nhận ra rằng, trong thời đại số hóa, nhà báo không chỉ cần ngòi bút sắc bén mà còn phải có một bộ óc nhạy bén và tư duy phản biện.
Tiếp theo là những giờ học về viết bài tường thuật, nơi tôi được sống lại trong không khí của những sự kiện lớn qua lời kể của giảng viên. Thầy chia sẻ cách tái hiện một sự kiện bằng ngôn từ sống động, làm sao để người đọc cảm nhận được từng nhịp đập của hiện trường. Những bài tập thực hành tại lớp, dù chỉ là viết về một sự kiện giả định, đã khiến tôi nhận ra mình còn thiếu sự tinh tế trong việc quan sát và tổ chức ý tưởng. Nhưng chính những lời góp ý tận tình từ giảng viên đã giúp tôi tự tin hơn, như thể ngòi bút của mình đang dần trở nên sắc nét.
Tập thể lớp bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí khóa II năm 2023
Hai buổi học về viết tin và đặt tít là một thử thách thực sự. Tôi chưa bao giờ nghĩ rằng việc viết một bài tin ngắn gọn lại đòi hỏi sự chắt lọc đến vậy. Mỗi từ, mỗi câu đều phải mang trọng lượng, phải truyền tải được thông điệp mà vẫn thu hút người đọc. Và đặt tít – đó thực sự là một nghệ thuật. Tôi nhớ mãi khoảnh khắc cả lớp cùng nhau tranh luận để tìm ra một cái tít vừa ấn tượng, vừa đúng trọng tâm cho một bài tin giả định. Nụ cười hài lòng của giảng viên khi tôi đề xuất một cái tít được cả lớp đồng tình khiến tôi cảm thấy mình đang tiến gần hơn đến nghề.
Những buổi học về kỹ năng phỏng vấn mang đến cho tôi một góc nhìn mới về sự lắng nghe. Giảng viên, một nhà báo từng thực hiện hàng trăm cuộc phỏng vấn, kể lại những câu chuyện đầy kịch tính về cách bà xử lý những nhân vật khó tính hay những tình huống bất ngờ. Đó là nhà báo, nhà văn Nguyễn Thị Ngọc Hải, sinh năm 1944 tại Sơn Tây, là một cây bút nổi bật với những tác phẩm ký sự chân dung sâu sắc. Bà là nhà báo đầu tiên và duy nhất viết về Thiếu tướng tình báo Phạm Xuân Ẩn khi ông còn sống, với tác phẩm “Phạm Xuân Ẩn – Tên người như cuộc đời” (2002), đoạt giải A Bộ Quốc phòng và Hội Nhà văn Việt Nam. Từ các bài giảng của cô Hải, tôi học được rằng, một nhà báo giỏi không chỉ biết đặt câu hỏi mà còn phải biết dẫn dắt, tạo sự thoải mái để người được phỏng vấn cởi mở. Thực hành phỏng vấn lẫn nhau trong lớp, dù chỉ là đóng vai, nhưng đã giúp tôi rèn luyện sự tự tin và khả năng ứng biến.
Khi bước vào các buổi học về làm trang thông tin và báo điện tử đa phương tiện, tôi như được mở ra một thế giới mới. Việc kết hợp văn bản, hình ảnh, video và đồ họa để tạo ra một sản phẩm báo chí hiện đại khiến tôi vô cùng phấn khích. Tôi nhận ra rằng, trong thời đại công nghệ, nhà báo không chỉ viết mà còn phải biết kể chuyện bằng nhiều phương thức khác nhau. Những giờ thực hành sử dụng nền tảng quản trị nội dung đã giúp tôi hiểu cách một bài báo có thể trở nên sống động hơn khi được trình bày một cách sáng tạo.
Những buổi học về quay phim, dựng clip và chụp ảnh, xử lý ảnh là nơi tôi cảm nhận được sức mạnh của hình ảnh. Tôi vẫn còn nhớ cảm giác lóng ngóng khi lần đầu cầm máy quay, rồi sự thích thú khi tự tay dựng một đoạn clip ngắn. Việc học cách chụp ảnh bằng cả máy ảnh chuyên nghiệp và điện thoại, cùng với kỹ thuật chỉnh sửa ảnh, đã giúp tôi tự tin hơn trong việc sử dụng hình ảnh để làm phong phú bài viết. Những bức ảnh được chỉnh sửa trong lớp, dù chưa hoàn hảo, nhưng là niềm tự hào nhỏ bé của tôi.
Buổi học về quan hệ báo chí và xử lý khủng hoảng truyền thông khiến tôi nhận ra nghề báo không chỉ là sáng tạo mà còn là trách nhiệm. Giảng viên chia sẻ những câu chuyện thực tế về cách các cơ quan báo chí vượt qua những cơn bão truyền thông, từ đó dạy chúng tôi giá trị của sự minh bạch và nhanh nhạy. Tương tự, buổi học về viết thông cáo báo chí, bài PR và tổ chức họp báo mang đến cho tôi cái nhìn rõ nét hơn về nghệ thuật truyền thông. Viết một bài PR cho một sản phẩm giả định, dù chỉ là bài tập, nhưng khiến tôi cảm nhận được sự thú vị của việc dùng ngôn từ để thuyết phục và thu hút.
Lớp bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí khóa II năm 2023 tham quan Báo Sài Gòn Giải Phóng
Buổi học về đạo đức nghề báo và quy tắc ứng xử trên mạng xã hội là một lời nhắc nhở sâu sắc về sứ mệnh của người làm báo. Những câu chuyện về các vụ vi phạm đạo đức nghề nghiệp khiến tôi trăn trở, nhưng cũng giúp tôi ý thức rõ hơn về trách nhiệm của mình trong việc truyền tải thông tin trung thực và tôn trọng độc giả. Cuối cùng, chuyến tham quan thực tế tại một cơ quan báo chí lớn ở TP.HCM là điểm nhấn không thể quên. Được chứng kiến quy trình làm việc chuyên nghiệp, lắng nghe những chia sẻ từ các nhà báo dày dạn kinh nghiệm, tôi cảm thấy tình yêu với nghề trong mình như được thổi bùng.
Khi khóa học khép lại, tôi mang theo không chỉ những kỹ năng mới mà còn một ngọn lửa đam mê cháy bỏng. Những kiến thức, kinh nghiệm và nhiệt huyết mà các thầy, cô giảng viên truyền đại lại đã giúp tôi trưởng thành hơn, không chỉ với tư cách một người viết mà còn là một người kể chuyện, một người truyền tải thông tin với trái tim và trách nhiệm. Hành trang này, tôi tin, sẽ là nền tảng vững chắc để tôi tiếp tục bước đi trên con đường báo chí đầy thử thách nhưng cũng vô cùng ý nghĩa.
Huỳnh Trương Thiện
