Những cơn mưa lớn tại TP. HCM thời gian qua đã khiến hàng loạt tuyến đường của thành phố ngập sâu, xe cộ chết máy la liệt, người dân bì bõm dắt xe giữa dòng nước đục ngầu hoặc tấp vào vỉa hè để chờ nước rút. Cảnh tượng này dường như đã trở thành “điệp khúc quen thuộc” của người dân mỗi khi mùa mưa đến.
Sống thành phố nhưng ám ảnh như ở vùng lũ mỗi khi mưa xuống
TP. HCM – đô thị lớn nhất Việt Nam, đang phải đối mặt với một vấn đề nhức nhối: Tình trạng ngập úng nghiêm trọng mỗi khi mưa đến. Hiện tượng này không chỉ gây ảnh hưởng đến cuộc sống sinh hoạt của người dân mà còn gây thiệt hại lớn về kinh tế và làm suy giảm hình ảnh của một thành phố năng động, hiện đại. Đặc biệt là các tuyến đường thuộc khu vực Thủ Đức và Bình Thạnh cũ, hai địa bàn có mật độ dân cư cao và tốc độ đô thị hóa nhanh chóng, là những điểm nóng ngập úng thường xuyên được nhắc đến.
Thực tế cho thấy, chỉ cần một trận mưa vừa phải, nhiều tuyến đường ở Thủ Đức và Bình Thạnh cũ đã biến thành “sông”, gây khó khăn cho việc di chuyển của người dân. Các phương tiện giao thông chết máy hàng loạt, các hoạt động kinh doanh đình trệ, và cuộc sống của người dân bị đảo lộn. Một số tuyến đường điển hình thường xuyên ngập úng tại Thủ Đức cũ có thể kể đến như đường Võ Văn Ngân, Tô Ngọc Vân, Đặng Thị Rành, quốc lộ 13, còn tại Bình Thạnh cũ là đường Nguyễn Hữu Cảnh, Ung Văn Khiêm, Xô Viết Nghệ Tĩnh…
Tình trạng ngập úng không chỉ diễn ra cục bộ mà còn lan rộng ra nhiều khu vực lân cận, gây ảnh hưởng đến cả hệ thống giao thông của thành phố, số điểm ngập úng trên địa bàn thành phố có xu hướng tăng lên trong những năm gần đây, gâ nên nỗi ám ảnh cho người dân mỗi khi mưa xuống.
Chị Nguyễn Thảo, một nhân viên văn phòng ngụ tại khu vực đường Võ Văn Ngân, (quận Thủ Đức cũ) thở dài: “Ngày nào cũng lo, sát giờ tan làm mà trời đổ mưa tầm tã là y như rằng đường thành sông, thành suối. Nước thì chảy siết, không tấp vào vỉa hè kịp là y như rằng trôi xe, mình phụ nữ không giữ nổi xe khi nước chảy siết. Chán ngán lắm mỗi khi mưa xuống”.
Còn chị Thanh Thúy, ngụ khu vực đường Nguyễn Tri Phương (TP. Dĩ An cũ) cũn bày tỏ: “Thực sự mùa mưa này cứ tối đến là mưa rất to và lâu, hơn 2 giờ. Nhất là đoạn Dĩ An. Mưa to nước chảy, xe chết máy và kẹt xe khắp nơi. Trú mưa hồi lâu cũng bị tụt nhiệt run bần bật. Thật kinh khủng ”.
Bà Tư, một chủ nhà trọ trên tuyến đường này cũng cảm thán: “Sống giữa phố nhưng lại như đang sống ở vùng lũ”.
Còn anh Trường thì dí dỏm : “Tôi ở Thủ Đức, đang ngồi nhậu với đám bạn thì mưa khoảng 15 phút quán ngập luôn tới đầu gối, nhân viên lội bì bõm phục vụ, nghĩ mà mắc cười, đi nhậu mà quán bị ngập, nhậu cũng chill” .
Ở đoạn Ung Văn Khiêm, anh Chinh – tài xế xe ôm công nghệ cho biết :“Đặc thù nghề nghiệp của mình là ngoài đường, mà mưa xuống nước chảy siết quá, ngập hết có nhận khách được đâu, co ro dưới mái hiên, ngán ngẩm nhìn dòng người bì bõm lội nước”.
“Mưa xuống là coi như mất hết mấy cuốc xe. Ngập kiểu này chạy sao nổi. Có bữa ngồi đợi cả tiếng đồng hồ mới dám đi”. Anh Thịnh, một tài xế xe ôm công nghệ khác cũng bày tỏ.
Tại tuyến đường Võ Văn Ngân, tuyến đường vốn nổi tiếng với “lịch sử ngập”, cảnh tượng quen thuộc khi mưa xuống luôn tái diễn: hàng dài người nối đuôi nhau, dắt xe trong dòng nước xiết.
Bà Trần Thị Ngọc (54 tuổi, sống gần đó) lắc đầu: “Mấy chục năm rồi cũng vậy thôi. Nghe nói có dự án chống ngập to lắm, nhưng mưa xuống thì ngập vẫn hoàn ngập. Người dân tụi tôi quen rồi, chỉ mong mưa ít thôi. Chứ mưa xuống là phải đi chặn cửa, nước mạnh quá thì tràn vào nhà, cứ ngồi lấy dụng cụ hất nước ra không thôi hư hỏng hết đồ dùng trong nhà”.
Tại khu vực chợ Thủ Đức, cứ mưa to xuống là nước ngập ngang hông, nhiều tiểu thương phải che chắn hàng hóa, lấy bạt chặn nước, tìm cảnh bảo quản hàng hóa. Mưa to vậy, ngập lụt vậy ai người ta dám ra đường, đâu có dám ghé chợ mua. Bán ế, mà còn mất công dọn dẹp cả buổi tối.”
Em Thảo, một sinh viên trên địa bàn cũng than thở: “Em đi học về mà ngập tới yên xe, đành phải xuống dắt bộ. Nước đục ngầu, vừa bẩn vừa nguy hiểm. Chỉ mong thành phố có cách chứ năm nào tụi em cũng chịu cảnh này.”
Mong ưu tiên nguồn lực chống ngập, kiến tạo thành phố
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng ngập úng khi mưa xuống, trong đó có thể kể đến các yếu tố chính như hệ thống thoát nước kém. Hệ thống thoát nước hiện hữu tại nhiều khu vực đã không đáp ứng được nhu cầu thoát nước khi lượng mưa lớn. Nhiều tuyến cống bị tắc nghẽn do rác thải, bùn đất, làm giảm khả năng thoát nước.
Cùng với đó là tốc độ đô thị hóa nhanh chóng, việc xây dựng nhà cửa, công trình giao thông, khu dân cư mới diễn ra ồ ạt, làm giảm diện tích thấm nước tự nhiên, tăng lượng nước đổ vào hệ thống thoát nước.
Và một điều quan trọng nữa đó là ý thức người dân, tình trạng xả rác bừa bãi xuống kênh rạch, cống thoát nước vẫn còn phổ biến, gây tắc nghẽn dòng chảy, làm giảm khả năng thoát nước. Và một nguyên nhân khác nữa đó là tình trạng biến đổi khí hậu, lượng mưa ngày càng lớn và thất thường, vượt quá khả năng đáp ứng của hệ thống thoát nước hiện hữu cùng với đó là công tác quy hoạch và quản lý đô thị chưa thực sự hiệu quả, còn nhiều bất cập trong việc cấp phép xây dựng, quản lý hệ thống thoát nước.
“Cứ tình trạng lấn chiếm vỉa hè, rác xả bừa bãi, quy hoạch không chuẩn thì sẽ không bao giờ hết ngập úng khi có mưa. Rất mong thành phố cần có cái nhìn tổng thể trong quy hoạch, kiến tạo thành phố”, một người dân bày tỏ.
Anh Hiệp, một người dân chia sẻ: “Dạo này mưa lớn luôn kèm theo sấm đánh đùng đùng, ở nhà nghe thôi mà đã thấy sợ, mong tất cả ai cũng bình an đến nơi cần đến”.
Chúng tôi rất mong muốn chính quyền thành phố ưu tiên nguồn lực thật mạnh cho đầu tư hạ tầng giao thông, cấp thoát nước, điện. Tình trạng này cứ để năm này qua tháng nọ thật xấu xí bộ mặt thành phố, một người cao tuổi nếu ý kiến.
Để giải quyết vấn đề này, các biện pháp cải thiện hạ tầng là cần thiết. Việc quy hoạch các khu vực đô thị cũng cần xem xét kỹ lưỡng, bảo đảm không làm ảnh hưởng đến khả năng thoát nước tự nhiên. Đặc biệt, các dự án bảo vệ môi trường cần được thực hiện một cách nghiêm túc, tạo ra những khu vực hấp thụ nước mưa, giảm thiểu nguy cơ ngập úng.
Ngoài những giải pháp về hạ tầng, nâng cao ý thức của cộng đồng cũng là yếu tố quan trọng. Người dân cần được tuyên truyền về tầm quan trọng của việc giữ gìn vệ sinh môi trường, không xả rác bừa bãi, đặc biệt là tại những khu vực có hệ thống thoát nước kém. Việc tổ chức thường xuyên các hoạt động dọn dẹp môi trường cũng như các buổi giáo dục về biến đổi khí hậu sẽ giúp người dân nâng cao ý thức và chung tay vào công cuộc cải thiện tình trạng ngập úng.
Nếu vấn đề ngập úng tại TP. HCM không được giải quyết triệt để, người dân sẽ còn phải chán ngán và khổ sở với tình trạng “hóa suối” trên các con đường. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn tác động tiêu cực đến kinh tế và hình ảnh của thành phố trong mắt du khách và đối tác đầu tư. Từ đó, giải quyết tình trạng ngập úng một cách bền vững là rất cần thiết. Chỉ khi các biện pháp được thực hiện đồng bộ và hiệu quả, TP. HCM mới có thể đẩy lùi tình trạng ngập úng, đem lại cuộc sống ổn định và phát triển cho người dân tại các khu vực này.
Chí Nguyện/ Ban PV – Chuyên đề
